Góry Stołowe to pasmo górskie w łańcuchu Sudetów Środkowych i jedne z niewielu w Europie gór płytowych. Zostały wypiętrzone przed 30 milionami lat. W Polsce położona jest wschodnia część gór ze Szczelińcem Wielkim oraz zachodnia, pasmo Zawory. Część środkowa gór wznosi się po stronie czeskiej. Płyty z górnokredowych piaskowców ułożone są poziomo, do czego odnosi się nazwa gór – stołowe, bo płaskie jak stół. Najbardziej znane szczyty po stronie polskiej to Skalniak (915 m n. p. m.), Szczeliniec Mały (896 m n. p. m.) i Narożnik (851 m n. p. m.).
Góry Stołowe położone są w strefie
oddziaływania mas powietrza polarnego, arktycznego, umiarkowanie
kontynentalnego, podzwrotnikowego i z wyższych warstw atmosfery. Ta
lokalizacja skutkuje tym, że na obszarze gór więcej jest dni
pochmurnych niż słonecznych. Najmniejszego zachmurzenia można się
spodziewać w okresie letnim, a największego w jesienno-zimowym.
Północna część gór zbudowana jest
z czerwonych piaskowców, mułowców i zlepieńców permskich.
Natomiast u południowych podnóży gór występuje czerwony granit
pochodzący z ery karbońskiej oraz skały metamorficzne i niewielkie
wkładki amfibolitów, marmurów i gnejsów.
Aktywność turystyczna w tym obszarze
została zapoczątkowana ponad 200 lat temu. Miał na nią wpływ
rozwój takich miejscowości uzdrowiskowych jak Duszniki-Zdrój,
Kudowa-Zdrój czy Polanica-Zdrój. Obecnie Góry Stołowe są terenem
doskonale zagospodarowanym i niezwykle popularnym wśród
wczasowiczów. Do wachlarza atrakcji dla aktywnych należą wędrówki
piesze i rowerowe czy wspinaczka górska. Zimą warto wziąć udział
w Zimowym Półmaratonie Gór Stołowych oraz Supermaratonie Gór
Stołowych. Uczestnictwo w biegach to doskonały sposób na
zwiedzenie najpiękniejszych zakątków gór w ekspresowym tempie!
W celu ochrony unikatowej rzeźby
skalnej i przyrody ożywionej w tym rejonie utworzono w 1993 r. Park
Narodowy Gór Stołowych. Obejmuje on 2 rezerwaty skalne („Błędne
Skały” i „Szczeliniec Wielki”) oraz rezerwat ścisły „Wielkie
Torfowisko Batorowskie”. Na 63 km2 powierzchni Parku nie brakuje
zachwycających widoków i innych nie mniej zjawiskowych arcydzieł
stworzonych przez naturę. Wśród nich najciekawsze są tworzące
urokliwy labirynt Błędne Skały z punktem widokowym, Skalne Grzyby
oraz Droga Stu Zakrętów. Przez obszar Parku przechodzi gęsta sieć
pieszych szlaków turystycznych, w tym odcinek głównego szlaku
sudeckiego im. Mieczysława Orłowicza.
W okolicach Gór Stołowych warto jeszcze zwiedzić m. in.:
– Wambierzyce,
– Kaplicę Czaszek koło Kudowy-Zdroju,
– Fort Karola w pobliżu Karłowa,
– Dworek Chopina w Dusznikach-Zdroju.
